به گزارش اقتصادران، با گذشت تقریبا یک ماه از اعلام آزادسازی واردات آیفون در حال حاضر فقط امکان واردات و رجیستری این گوشیها از رویه مسافری فراهم شده است. بر اساس اعلام سامانه تجارت فرامرزی، دارندگان آیفونهای مدل ۱۴، ۱۵ و ۱۶ که از ۹ آبان در شبکه ثبت شدهاند، میتوانند با پرداخت هزینه رجیستری از تلفنهای خود استفاده کنند. این در حالی است که کارشناسان و فعالان بازار موبایل فعالسازی واردات آیفونهای مسافری پیش از برقراری رویه تجاری را اقدام نادرستی میدانند و به اعتقاد آنها این رویه به تشدید قاچاق و ایجاد بازار سیاه آیفونهای مسافری دامن خواهد زد. در این شرایط توصیه کارشناسان به دولت و مردم این است که هر چه سریعتر رویه تجاری واردات آیفون را فعال و برای خرید این گوشیها با رویه مسافری اقدام نکنند؛ زیرا خرید به این صورت با قیمت گرانتر نسبت به رویه تجاری و فاقد خدمات پس از فروش خواهد بود.
کمتر از ۲ روز دیگر آزادسازی واردات گوشیهای آیفون یک ماهه میشود و هنوز رویه تجاری آن فعال نشده است و تجار از این رویه انتقاد دارند؛ تا جایی که به اعتقاد آنها اگر هر چه زودتر رویه تجاری واردات این گوشیها فعال نشود، این موضوع به تشدید قاچاق و ایجاد بازار سیاه آیفونهایمسافری دامن خواهد زد.
همچنین از نظر فعالان بازار موبایل با این وضعیت میتوان استنباط کرد که آزادی آیفون فقط به تاثیرات روانی محدود شده و تاکنون نتوانسته تاثیرات اقتصادی را رقم بزند. پس از مدتها بلاتکلیفی در هفته جاری خبر رسید که گوشیهای آیفون مسافری که از ۹ آبان سال جاری راهاندازی شدهاند، رجیستر خواهند شد.
سیدحسین ساداتحسینی، رئیس اتحادیه صنف دستگاههای مخابراتی و لوازم جانبی تهران، با اعلام این خبر توضیح داد: «با توجه به مصوبه اخیر مبنی بر آزادسازی واردات گوشیهای آیفون، دارندگان آیفونهای مدل ۱۴، ۱۵ و ۱۶ که از ۹ آبان در شبکه ثبت شدهاند، میتوانند با مراجعه به سامانه گمرک با استفاده از پاسپورت واردکننده و پرداخت هزینه رجیستری، گوشی خود را قانونی کنند. همچنین افرادی که آیفونهای آنان را قبل از ۹ آبان وارد کشور کرده، اما از این تاریخ به بعد آن را فعال کردهاند نیز مشمول این طرح میشوند.»
پس از انتشار این خبر، بررسیها و اعلام سامانه تجارت فرامرزی نشان میدهد که کلیه گوشیهای آیفون که به صورت مسافری وارد کشور شدهاند و تا پیش از این امکان رجیستری آنها وجود نداشت، اکنون در پنجره واحد تجارت فرامرزی قابل ثبت و انتخاب هستند. بر این اساس، دارندگان این گوشیها اکنون میتوانند هزینه رجیستری مسافری برای استفاده در شبکههای تلفن همراه کشور را پرداخت کنند. فعالان و کارشناسان بازار موبایل این تصمیم مسوولان برای آزادسازی واردات گوشیهای آیفون را نادرست میدانند و معتقدند که به تشدید قاچاق دامن خواهد زد.
محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران و از فعالان بازار، در این خصوص به «دنیای اقتصاد» توضیح میدهد: «زمانی که یک کالا و در اینجا گوشی آیفون به صورت مسافری وارد میشود، به این معنی نیست که از این کالا برای رویه تجاری استفاده شود؛ زیرا طبق قوانین کشور خرید و فروش این کالاها ممنوع است. حالا با فعالسازی واردات و رجیستری آیفونهای مسافری نباید انتظار داشته باشیم که تغییر چشمگیری در بازار موبایل ایجاد شود؛ بلکه تداوم این رویه و عدم فعالسازی رویه تجاری موجب ایجاد بازار سیاه میشود. این وضعیت مصرفکننده را به این سمت میبرد که آیفون را بعد از دو سال ممنوعیت به هر قیمتی بخرد. در پی این اتفاق، قاچاق از رویه مسافری دوباره قوت میگیرد و تا زمانی که رویه تجاری فعال نشود، نمیتوان مانع این وضعیت شد.»
تداوم چالشهای ارزی
از سوی دیگر، واردکنندگان و تجار از سال گذشته با محدودیتها و ممنوعیتهای متنوعی در تخصیص و تامین ارز دستوپنجه نرم میکنند که بررسیها بیانگر تداوم چالشهای ارزی است. منشأ ارز واردات گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار از ابتدا ارز حاصل از صادرات خود بوده، اما منشأ ارز واردات گوشیهای پایینتر از ۶۰۰ دلار مدتی است که از نیمایی به ارز حاصل از صادرات غیر تغییر کرده است. با این تغییر وضعیت قرار بود تا فرآیند تخصیص و تامین ارز کوتاهمدت شود، اما به گفته فعالان نه تنها اینگونه نشده؛ بلکه برخی از تجار بیش از ۹۰ روز است که در صف تخصیص ارز قرار گرفتهاند.
محمدرضا عالیان، فعال بازار موبایل در این خصوص توضیح میدهد: «علاوه بر این با گذشت ۹ ماه از سال جاری هنوز ارز به بازرگانان تخصیص داده نشده است. با این حال دلیل اینکه کالا در بازار موجود است و مشکلی جدی در تامین کالا وجود ندارد، به این برمیگردد که تخصیص و تامین ارز صرفا برای عده خاصی انجام میشود، اما بیش از ۴۰۰ شرکت واردکننده همچنان بلاتکلیفند.»
او در ادامه صحبتهای خود از تداوم عدم شفافیت در میزان ارز تخصیصی به افراد خاص انتقاد میکند و میگوید: «با وجود تاخیر و تعلل در تخصیص و تامین ارز برای واردات با منشأ ارز حاصل از صادرات غیر به نظر میرسد که ارز حاصل از صادرات خود برای گوشیهای پایینتر از ۶۰۰ دلار نیز داده میشود و این فرصت را در اختیار شرکتهای صادراتی قرار میدهد تا بتوانند ارز بگیرند و کالا وارد کنند. این وضعیت به این دلیل است که با وجود دو سال پیگیری هنوز پاسخی در راستای شفافسازی تخصیص ارز دریافت نکردهایم و عدم شفافیت اطلاعات این شائبه را ایجاد کرده که فقط عدهای نورچشمی میتوانند ارز دریافت کنند.»