به گزارش اقتصادران، حجم تجارت خارجی تا پایان بهمن ماه سال جاری با احتساب صادرات نفت خام و خدمات فنی و مهندسی به ۱۳۸ و ۸۴۰ میلیون دلار رسید. این عدد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲.۷ درصد افزایش را نشان میدهد. دادههای منتشر شده از سوی گمرک نشان میدهد، در بازه زمانی مورد بررسی مجموع صادرات غیر نفتی به استثنای صادرات برق، نفت و خدمات فنی و مهندسی برابر با ۱۲۴ میلیون و ۷۵۶ هزار تن کالا به ارزش ۴۴ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار بوده است. سهم نفت در سبد صادراتی هم ۳۲ میلیارد و ۵۹۰ میلیون دلار برآورد شده و صادرات بخش خدمات فنی و مهندسی هم به یک میلیارد و ۹۰ میلیون دلار رسید؛ با این شرایط میتوان گفت مجموع صادرات کشور در این مدت به رقم ۷۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون دلار رسیده است. از سوی دیگر ارزیابیهای صورت گرفته نشان میدهد در این مدت، ۳۵ میلیون و ۷۶۶ هزار تن کالا به ارزش ۵۹ میلیارد و ۸۸۰ میلیون دلار وارد کشور شده که این میزان به لحاظ وزنی ۶.۴ درصد و از حیث ارزش ۱۱.۱۱ درصد افزایش داشته است. همچنین در این مدت ۶۰ میلیون دلار برق وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۸ درصد کاهش داشته است. در همین حال، تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی در پاییز بیشترین تورم فصلی با ١٩.٧ درصد مربوط به گروه «آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی» و کمترین تورم فصلی با ٠.١ درصد مربوط به گروه «پوست خام، چرم» است.
به گفته محمد رضوانیفر رییس کل گمرک ایران، میزان کالاهای صادراتی بدون احتساب صادرات برق، نفت و خدمات فنی مهندسی و صادرات از محل تجارت چمدانی به لحاظ وزنی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱.۴۲ درصد افزایش و از حیث ارزش ۸.۸۷ کاهش داشته است. رییس کل گمرک ایران با اشاره به اینکه با در نظر گرفتن صادرات نفت ۱۹ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی داریم، تاکید کرد: تجارت خارجی کشور بدون احتساب صادرات نفت ۱۵ میلیارد دلار کسری دارد . البته باید توجه شود شیب منفی کسری تجاری بدون نفت در بهمن ماه کاهشی بوده است. به گفته رضوانیفر، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در این مدت با ۱۸ درصد کاهش به ۳۶۰ دلار رسید.
عمده کالاهای صادراتی و وارداتی
دادههای اعلام شده نشاندهنده آن است در این مدت زمان مورد بررسی «گاز طبیعی مایع شده» با ۳ میلیارد دلار، «پروپان مایع شده» با ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار و «متانول» با ۲ میلیارد دلار در میان سه قلم عمده کالاهای صادراتی قرار داشتهاند. از سوی دیگر در بین اقلام عمده کالاهای صادراتی، «سنگ آهن» با ۶۴ درصد، گازهای نفتی و «هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده» با ۵۴ درصد، «محصولات نیمه تمام از آهن یا از فولاد» با ۲۸ درصد از بیشترین رشد به لحاظ ارزشی در بین اقلام عمده کالای صادراتی برخوردار بودهاند. با توجه به دادههای اعلام شده سهم صادرات «گاز طبیعی مایع شده» برابر با ۵۵ درصد، «پروپان مایع شده» ۲۲ درصد و «بوتان مایع شده» ۹.۲۱ درصد به لحاظ ارزشی در ۱۱ ماهه سال جاری بیشترین کاهش در ارزش را در بین اقلام عمده کالای صادراتی به خود اختصاص دادند.
همچنین صادرات کالاهای پتروشیمی با ۴۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تن و به ارزش حدود ۱۸ میلیارد دلار، از نظر وزن ۹.۴ درصد کاهش و از حیث ارزش حدود ۲۹ درصد کاهش داشته است که ناشی از کاهش قیمت جهانی فرآوردههای پتروشیمی بوده است.
با توجه به دادههای اعلام شده از سوی گمرک این سوال مطرح میشود که کدام کالاها در میان اقلام عمده وارداتی قرار داشتهاند؟ در این مدت «ذرت دامی» با ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، «گوشی تلفن همراه هوشمند» با ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و «دانه سویا» با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار سه قلم عمده کالای وارداتی بودند. از سوی دیگر در این مدت واردات طلا به اشکال خام، تراکتورها و قطعات منفصله اتومبیلهای سواری در بین اقلام عمده کالای وارداتی از بیشترین افزایش به لحاظ ارزش و برنج و گندم از بیشترین کاهش برخوردار بودند. دادههای منتشر شده از سوی گمرک نشان میدهد در بازه زمانی مورد بررسی «امارات متحده عربی» با ۱۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، «چین» با ۱۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، «ترکیه» با ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، «آلمان» با یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و «هند» با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار ۵ کشور عمده طرف معامله واردات در ۱۱ ماهه سال جاری بودند. از سوی دیگر روند صادرات کالا نشان میدهد، صادرکنندگان داخلی در ۱۱ ماه سال جاری ۱۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار کالا به «چین»، ۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار به «عراق»، ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار به «امارات متحده عربی»، ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار به «ترکیه» و ۲ میلیارد دلار به «هند» صادرات داشتهاند. بدینترتیب ۷۵ درصد از وزن و ۷۳ درصد از ارزش کل صادرات کشور در ۱۱ ماهه سال جاری به ۵ کشور صورت گرفته است.
تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی
در همین راستا، مرکز آمار اعلام کرد فصل پاییز ١۴٠٢، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر دادههای ریالی ۵۰۱.۸ بوده است که نسبت به فصل قبل، ۱۰.۷ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۵.۶ درصد و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۹۶.۸ درصد افزایش داشته است. تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی در پاییز بیشترین تورم فصلی با ١٩.٧ درصد مربوط به گروه «آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی» و کمترین تورم فصلی با ٠.١ درصد مربوط به گروه «پوست خام، چرم» است. قیمت کالاهای وارداتی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیینکننده رابطه مبادله است و تغییرات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. در طرح شاخص قیمت کالاهای وارداتی از تمام کدهای تعرفه وارداتی کشور سال ١۴٠٠ (سال پایه) استفاده شده است.
اطلاعات مورد استفاده در این طرح از آمارهای ثبتی گمرک ایران و طبقهبندی مورد استفاده سیستم طبقهبندی نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری (HS) است. نتایج حاصل از این طرح در سطح کشور و برای ٢٠ گروه اصلی طبقهبندی HS قابل انتشار است و به تفکیک دلاری و ریالی محاسبه و منتشر میشود.
ذکر این نکته ضروری است که برای محاسبه شاخص فصل پاییز ١۴٠٢ از دادههای مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی استفاده شده است؛ لذا نتایج اعلام شده به صورت مقدماتی بوده و استفاده از آنها باید با ملاحظه انجام شود. پس از استخراج و ارایه دادههای قطعی سال ١۴٠٢ توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، شاخص واردات نیز از سوی مرکز آمار بازنگری شده و ارقام نهایی شاخص مربوط به این دوره مجدداً به صورت قطعی منتشر خواهد شد.
در فصل پاییز ١۴٠٢، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر دادههای ریالی ۵۰۱.۸ است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ١٠.٧ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۴۵.۶ درصد و در چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ٩۶.٨ درصد افزایش داشته است. در فصل پاییز ١۴٠٢، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر دادههای دلاری برابر با ۱۲۲.۰ است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ٠.٢ درصد کاهش و نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۶.١ درصد و در چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ٩.١ درصد افزایش داشته است. در فصل پاییز ١۴٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر دادههای ریالی نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۱۰.۷ درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۴.۴ درصد)، ۶.٣ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ١٩.٧ درصد مربوط به گروه «ماشین آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی و…» و کمترین تورم فصلی با ٠.١ درصد مربوط به گروه «پوست خام، چرم و …» است. گروه «چربیها و روغنهای حیوانی یا نباتی و…» نیز با تورم ۶.٧- درصد بیشترین کاهش را تجربه کرده است.