به گزارش اقتصادران، نمایندگان مجلس با تقاضای بررسی لایحه ۲ روز تعطیلی آخر هفته به صورت خارج از نوبت موافقت کردند. این مصوبه مجلس بر اساس لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری انجام شده و طی آن ساعت کاری کارمندان دولت از ۴۴ ساعت به ۴۲.۵ ساعت در هفته تغییر میکند.
در جریان رسیدگی به این موضوع، مخالفان و موافقان آن هر یک استدلال خود را داشتند. از جمله حسینعلی حاجیدلیگانی، نماینده مخالف این مصوبه که عنوان کرد «اولویت امروز کشور بحث معیشت مردم میباشد و بحث ساعت کار اداری از اولویتهای بعدی است.» او افزوده است که «افزایش قیمت گوشت و سایر کالاها از اولویتهای دیگری است که ما باید به آن رسیدگی کنیم. همه کارکنان دولت شریف هستند اما آیا همه ملت ایران کارمندان دولت هستند که ما اکنون دو روز در هفته را تعطیل کرده و چهار ساعت از ساعت کاری را کاهش دهیم. آنگاه جواب کارگران را چه باید بدهیم؟ کشور امروز نیاز دارد که فرهنگ کار را تقویت کنیم چرا که همه کشورهای پیشرفته به این سمت رفتهاند.»
در مقابل عباس گودرزی به این انتقادها چنین پاسخ داد که «این افزایش تعطیلی و ساعت کاهش کاری منجر به افزایش انگیزه کارمندان و تحکیم بنیان خانواده خواهد شد.» در نشست بعدی، مجلس جزییات این طرح را بررسی میکند. اما مهمترین و پرچالشترین موضوع در این میان، روز دوم تعطیل رسمی است که پنجشنبه باشد یا شنبه. در ایران روز پنجشنبه، تقریبا نیمه تعطیل است و با وجود اینکه اکثر ادارات دولتی تعطیل هستند اما بانکها و برخی شرکتهای بخش خصوصی تا نیمه روز مشغول به کار بوده و از ظهر به بعد تعطیل میشوند و عملا روزهای پنجشنبه حالت نیمه تعطیل دارد. حالا اگر روز پنجشنبه کاملا تعطیل شود، این «نیمه تعطیل بودن» احتمالا به چهارشنبه منتقل شده و اثرات ناگواری بر اقتصاد ایران میگذارد. هدف و کلیت این لایحه ارجاعی به مجلس برای افزایش تعطیلات آخر هفته، ارتقای بهرهوری نیروی کار و توسعه گردشگری اعلام شده اما این لایحه در بعد عدالت اجتماعی و همچنین از بعد اقتصادی به ویژه در زمینه انطباق با مراودات منطقهای و تعاملات بینالمللی نیاز به اصلاحاتی دارد.
شمار تعطیلات بیشتر کشورهای جهان بین ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است. اما در ایران با احتساب ۲۷ روز تعطیلی رسمی مناسبتی و ۵۲ روز تعطیلی جمعه آخر هفته، تعداد روزهای تعطیل به ۷۹ روز تعطیل میرسد. بر اساس مطالعات انجام شده، ایران و جیبوتی تنها کشورهای جهان هستند که روز تعطیل هفتگی آنها به جمعهها محدود میشود. بنابراین اگر تعطیلات آخر هفته به دو روز افزایش یابد، شمار کل تعطیلات در ایران ۱۲۵ روز خواهد شد که با الگوی جهانی تعطیلات نیروی کار و حتی کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس مطابقت پیدا میکند.
روز دوم تعطیلی شنبه باشد
مرکز بررسیهای اقتصادی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در گزارشی این درخواست را مطرح کرده که بهتر است روز دوم تعطیلی به روز شنبه موکول شود. موضوع ساماندهی تعطیلات پایان هفته با رویکرد افزایش تعاملات منطقهای و بینالمللی، تقویت و توسعه بخش گردشگری و ملاحظات صرفهجویی در انرژی بسیار حائز اهمیت است. لازم است در این اقدام ضمن توجه فراگیر به جامعه نیروی کار اعم از بخش خصوصی و دولتی، در کنار ضرورت توجه به مسائل مذهبی مبتنی بر آیین برپایی نماز جمعه، در تعیین دومین روز تعطیلی در کنار روز جمعه، به منافع حاصل از تقویت تعاملات با جهان نیز توجه ویژهای شود.
نظر به تجربه جهان به ویژه کشورهای منطقه در یکسانسازی تعطیلات پایان هفته با سایر کشورها، مشاهده میشود که کشورهای اسلامی مثل ترکیه، سوریه و پاکستان سالهاست که تعطیلات پایان هفته خود را به شنبه و یکشنبه منتقل کردهاند. بنابراین برای کاهش خطای سیاستگذاری و با توجه به تاثیر یکسان بودن روزهای تعطیل با سایر کشورها بر روند تجارت و مبادلات جهانی در سراسر دنیا، پیشنهاد کرده که این هماهنگی با تقویم دنیا صورت بگیرد.
در نظر گرفتن تعطیلی روزهای جمعه و شنبه موجب میشود تعطیلات در ایران با بیشتر کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس همگام شده و از وارد آمدن تبعات چهار روز تعطیلی بر مراودات و تعاملات بینالمللی و حتی منطقهای جلوگیری شود. این هماهنگی تعامل پویای اقتصادی با بازارهای جهانی و ایجاد فرصت رقابت با بازیگران دنیا را فراهم کرده و برنامهریزی سفر و تقویت و توسعه بخش گردشکری را نیز بهبود میدهد.
تجربه امارات
توجه به روند تغییر روزها و ساعات کاری در امارات به عنوان کشوری که به دلیل صادرات نفت و گاز و البته تبدیل شدن به هاب ترانزیتی و یکی از مهمترین کشورهای اقتصادی در حوزه خلیج فارس روزهای تعطیل خود را تغییر داده بسیار اهمیت دارد. نخستین تغییرات توسط دولت امارات در سال ۲۰۰۶ ایجاد شد که طی آن تعطیلات پنجشنبه و جمعه با هدف تقویت تجارت و بهبود مبادلات بینالمللی به جمعه و شنبه انتقال داده شد. پس از این تغییر مهم در امارات، این سیستم در برخی از کشورهای خاورمیانه نیز فراگیر شد. دومین تغییر مهم امارات حدود دو سال پیش در راستای جذب سرمایهگذاری و کسب و کارهای جهانی در این کشور رخ داد و در این تحول روزهای تعطیلی به شنبه و یکشنبه منتقل و در مقابل ساعت کاری روزهای جمعه به نیم روز تغییر کرد.
در برخی کشورهای عربی مانند امارات، روز جمعه به دلیل اهمیت برگزاری آیین نمازجمعه تعطیل است که در کنار تعطیلی شنبه و یکشنبه، نیم روز جمعه نیز به این تعطیلی اضافه شده و در حال حاضر تعطیلات دو روز و نیمه آخر هفته در این کشور وجود دارد.
در حال حاضر فقط ایران در بین کشورهای منطقه، روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل است. حتی کشور عراق که حجم مراودات اقتصادی بالایی با ایران دارد روزهای جمعه و شنبه تعطیل است. تغییر روزهای تعطیلات پایان هفته عمده کشورهای اسلامی به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس از پنجشنبه و جمعه به جمعه و شنبه در حدود ۱۵ سال پیش برای جبران زیان اقتصادی و بهرهمندی بیشتر از تعاملات بینالمللی و فرامنطقهای و تقویت تبادلات نفتی و تجاری این کشورها با کشورهای غربی دستاورد بزرگی بوده است.
بیتوجهی به این رویکرد میتواند مخل و ناقض راهبرد توسعه روابط اقتصادی و دیپلماتیک دولت با کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس باشد.